Memaknai kitab Amtsilatut Tashrifiyyah part 22 | kaidah
pembuangan Fa Fi’il Bina Mitsal Wawi
Pendahuluan
Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.
Salam hangat untuk para pembaca setia “Pena Pesantren”!
Kembali lagi bersama kami dalam episode ke-22 serial “Memaknai Kitab Amtsilatut
Tashrifiyyah”. Pada kesempatan kali ini, kita akan mengkaji tema spesial: “Kaidah
Pembuangan Fa Fi’il Bina Mitsal Wawi”
Apa saja yang akan kita bahas? Pertama, kita akan
mengulas konsep dasar “فعل بناء مثال
واوي” (fi’il
bina mitsal wawi) beserta contoh-contohnya seperti وَعَدَ يَعِدُ, وَهَبَ يَهَبُ,
dan وَرِثَ يَرِثُ. Kedua, kita akan membedah
syarat-syarat penghilangan huruf “فاء الفعل”
(fa fi’il) dalam konteks “فعل أمر” (amr) dan “نهي”
(larangan). Tak lupa, kita juga akan menyelami kaidah “الإعلال”
(ilal) yang menjadi kunci dalam perubahan bentuk fi’il. Yuk, simak sampai
akhir!
بناء
مثال واوي
وَاعِدٌ |
فَهُوَ |
وَمَوْعِدًا |
عِدَةً |
يَعِدُ |
وَعَدَ |
مِيْعَادٌ |
مَوْعِدٌ
2× |
لَاتَعِدْ |
عِدْ |
مَوْعُوْدٌ |
وَذَاكَ |
جَلَى |
تُعْلَمْ |
مَتَى |
أَوْنَهْيٍ |
وَأَمْرٍ |
* |
مُسْتَقْبَلِ |
فِي |
الْمُعْتَلِ |
فَا |
وَحَذْفُ |
إيكو ڤٓرتيلا أڤا معتل |
دين مبني أكٓن مبني معلوم أڤا فعل مضارع |
إيڠدالٓم كاڤان- كاڤان |
أوتاوا فعل نهي |
لان فعل أمر |
|
فعل مضارع كاڠ تودوه زمان كاڠ أرٓڤ تٓكا |
إيڠدالّم |
فعل بناء معتل |
فاء فعلي |
أوتاوي بوواڠ |
قَدْ وَرَدَا |
مَا |
وَقَلَّ |
زِدْ |
وَرِثَ |
* |
كَوَعَدَا |
أَوْ |
كَوَهَبَ |
مَا |
بِبَابِ |
كاڠ تٓمٓن- تٓمٓن تومٓكا أڤا ما |
إڠ فعل |
لان قيديق |
نامباهانا ساڤا سيرا |
لان لفظ وَرِثَ |
|
كايا لفظ وَعَدَا |
أوتاوا |
كايا لفظ وَهَبَ |
فعل |
إيڠدالٓم بابي |
المراد: فعل بناء مثال واوي ناليكا نٓتٓڤي تيڠكاه مضارع
مبني معلوم/ مبني فاعل, فعل أمر لان فعل نهي, ڤونيكا فاء فعل إيڤون كٓداه ديڤون
بوچال كانطي شرط فعل بناء مثال واو كاڠ أنوت وزن :
1. فَعَلَ يَفْعِلُ
نحو: وَعَدَ يَعِدُ
2. فَعَلَ يَفْعَلُ نحو: وَهَبَ يَهَبُ
3. فَعِلَ يَفْعِلُ نحو: وَرِثَ يَرِثُ
مٓناوي امبوتٓن نٓتٓڤي شرط- شرط كاسٓبات, امبوچال فاء
فعل ڤونيكا حكم إيڤون قيديق, كادوس ناليكا أنوت وزن فَعِلَ يَفْعَلُ نحو: وَسِعَ يَسَعُ
أصله يَوْسِعُ. إيڠكاڠ كاتاه امبوتٓن امبوچال فاء فعل نحو: وَجِلَ يَوْجَلُ. ديني
مٓناوي مبني مجهول ڤونيكا واو امبوتٓن كيڠيڠ ديڤون بوچال. نحو: يُوْعَدُ.
الإعلال
الْوَاوُ |
حُذِفَتِ |
يَفْعِلُ |
وَزْنِ |
عَلَى |
يَوْعِدُ |
أَصْلُهُ |
يَعِدُ |
حرف واو |
دين بوواڠ |
يَفْعِلُ |
وزن |
أنوت إيڠاتاسي |
إيكو لفظ يَوْعِدُ |
إيكو أوتاوي اصالي لفظ يَعِدُ |
أوتاوي لفظ يَعِدُ |
فَصَارَ |
وَالْكَسْرَةُ |
الْمَفْتُوْحَةُ |
الْيَاءُ |
هُمَا |
عَدَاوَتَيْهَا |
بَيْنَ |
لِوُقُوْعِهَا |
ماڠكا
دادي أڤا لفظ يَوْعِدُ |
لان حركة كسرة |
كاڠ دين حركتي فتحة |
إيكو حرف ياء |
أوتاوي موسوه لوروني واو |
موسوه لوروني واو |
إيڠدالٓم انتاراني |
كٓرانا توميباني واو |
|
|
|
|
|
|
|
يَعِدُ |
|
|
|
|
|
|
|
إيكو لفظ يَعِدُ |
يَعِدُ أصل إيڤون يَوْعِدُ أنوت وزن يَفْعِلُ واو نيڤون ديڤون بوچال كٓرانتٓن واو دوماواه
أنتاويس إيڤون سٓساتٓرون كاليه إيڠڮيڠ ڤونيكا ياء إيڠكاڠ دين حركتي فتحة لان حركة
كسرة لاجٓڠ دادوس يَعِدُ.
Penutup
Demikianlah pembahasan kita hari ini tentang “Kaidah
Pembuangan Fa Fi’il Bina Mitsal Wawi”. Dari sini, kita telah pahami bahwa:
1. Penghilangan “واو”
sebagai “فاء الفعل” terjadi pada fi’il bina
mitsal wawi dengan tiga pola utama: “فَعَلَ يَفْعِلُ", "فَعَلَ يَفْعَلُ",
dan "فَعِلَ يَفْعِلُ"
2. Syarat penghilangan ini terikat dengan konteks "مضارع مبني"
(fi’il mudhari’ yang dibina) dan perubahan akibat "الإعلال"
(ilal) seperti pada contoh يَعِدُ (asalnya يَوْعِدُ).
3. Kaidah ini sangat krusial untuk memahami tashrif
dalam kitab Amtsilatut Tashrifiyyah secara mendalam.
Bagi yang merasa terbantu dengan tulisan ini, jangan
lupa like, subscribe, dan share ke sesama santri. Berikan juga komentar Anda
jika ada pertanyaan atau tema yang ingin dibahas di episode selanjutnya.
Dukungan kalian adalah semangat kami untuk terus berkarya!
Wassalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh.
*Sampai jumpa di episode berikutnya!* 💙✍️
Post a Comment